Trasa Pierwszego Rajdu Rowerowego śladami hrabiego Hansa von Lehndorffa 30 września 2017 r. z Worlin prowadziła przez Wynki, Grazymy, Rapaty, Guzowy Piec, Śródkę, Biesal i Łęguty. Liczyła 33 km, czyli tyle, ile dr Lehndorff codziennie szedł pieszo robiąc obchód lekarski po okolicy Grazym. Fundacja Turnitzmuhle, Parafia Ewangelicko-Augsburgska z Ostródy i Parafia Katolicka św. Mikołaja z Sząbruka, organizatorzy Rajdu – zapowiadają kolejne jego edycje, by Rajd na stałe wpisał się w kalendarz wydarzeń polskiej turystyki historycznej.
Hans von Lehndorff to wybitna postać w historii Warmii i Mazur. Lekarz, humanista, człowiek wielkiej wiary i zasad. Tuż po II wojnie światowej, na przełomie 1945-go i 46-go roku, hrabia von Lehndorff mieszkał w domku ogrodnika, przy pałacu w Grazymach. Tam jego ciotka, Agnes Stein von Kamieński, z d. von Oldenburg-Januschau, więziona wcześniej przez olsztyńskie Gestapo za udział w zamachu na Hitlera – pracowała w do niedawna swoim własnym majątku jako robotnica rolna.
Dr Lehndorff leczył ludzi jako lekarz ambulatorium w Biesalu. Pomagał wszystkim, bez względu na narodowość. Odbudowywał życie wspólnot ewangelickich w okolicznych wsiach i organizował pierwsze po wojnie nabożeństwa w Rapatach, Łęgutach, Mańkach, Guzowym Piecu.
Zadenuncjowany do UB, musiał uciekać z Grazym i kolejny rok działał w okolicach majątku swego dziada, Elarda von Oldenburga w Januszewie, Suszu, Brusinach, Siemianach i innych miejscowościach po zachodniej stronie jeziora Jeziorak. Swoje wspomnienia z okresu upadku nazizmu i budowy nowego życia na włączonych do Polski Mazurach zawarł w „Dzienniku z Prus Wschodnich”, książce, która stała się najważniejszym świadectwem tego czasu.

Okładka polskiego wydania słynnej książki Hansa von Lehndorffa
Fragmenty Dziennika z Prus Wschodnich dotyczące pobytu w Grazymach
Uczestnicy rajdu odwiedzili wsie i miejsca, gdzie Hans von Lehndorff pomagał lokalnym społecznościom odnaleźć się w powojennej rzeczywistości, i które uwiecznił w swoim „Dzienniku”. Przewodnikiem grupy zajmująco opowiadającym o życiu i działalności Hansa Lehndorffa był Krzysztof Walenczak, prezes Fundacji Turnitzmuhle. Gościliśmy m.in. w domu pani Zofii w Rapatach, posilaliśmy się w Guzowym Piecu, zwiedzaliśmy cmentarz i kościół w Łęgutach, po którym oprowadzał nas ksiądz proboszcz parafii ewangelicko-augsburgskiej Wojciech Płoszek. Udział w imprezie wzięli zainteresowani historią mieszkańcy Łęgut, Iławy, Ostródy, Warszawy. Wszyscy zapewnili, że za rok również pojadą śladem Hansa Lehndorffa.
Parafia Ewangelicka w Ostródzie
Parafia Świętego Mikołaja w Sząbruku
Fundacja Turnitzmühle Heritage Foundation
- Pałac rodu von Stein, właścicieli majątku w Grazymach i folwarku w Łęgutach.
- Prezydent Niemiec, marszałek von Hindenburg spotyka się w Grazymach z weteranami I wojny światowej.
- Pałac von Steinów w 2017 r. Mieści się tu dom opieki dla osób upośledzonych. fot. grecyd
- Hans von Lehndorff odprawił jesienią 1945 r. pierwsze po wkroczeniu tu Rosjan nabożeństwo.
- dr Hans von Lehndorff
- Okładka polskiego wydania książki „Dziennik z Prus Wschodnich. Zapiski lekarza 1945-1947”, w której Hans von Lehndorff opisał m.in. życie w powojennej rzeczywistości Łęgut, Biesala, Grazym.
- Filip Kowalik zawsze na czele Rajdu. fot. grecyd
- Katarzyna Walenczak i Wojciech Płoszek na trasie Rajdu. fot. grecyd
- Krzysia na trasie nieopodal Grazym. fot. grecyd
- Magda z grazymskim jeziorem w tle. fot. grecyd
- Adriana Płoszek z Ostródy. fot. grecyd
- Anna Kowalik z Warszawy. fot. grecyd
- Pani Zofia Szumbrucka podjęła nas w swoim domu w Rapatach ciastem i herbatą. fot. grecyd
- Łęguty, kościół i cmentarz mieszkańców dóbr rodu von Steinów. Fot. grecyd
- Historia Łęgut i zabytkowej świątyni tamże. Fot. grecyd
- O historii i wystroju kościoła w Łęgutach opowiada pastor Wojciech Płoszek. fot. grecyd
- Łęgucki kościół ma rzadko spotykane teatralne ułożenie ław dla wiernych. fot. grecyd
- Pastor Wojciech Płoszek na dzwonnicy kościoła w Łęgutach ustalił, iż dzwon odlano w 1812 r. fot. grecyd
- Na łęguckim cmentarzu. fot. grecyd
- Anna i Filip Kowalikowie. fot. grecyd
- Jak w każdej z mijanych wsi, Krzysztof Walenczak przybliża uczestnikom rajdu historię miejsca. fot. grecyd
- Mazurski krzyż z jednej…
- I mazurski krzyż z drugiej strony z inskrypcją: Niech spoczywa w pokoju.fot. grecyd
- Groby rodu von Steinów znaczone prostymi krzyżami. fot. grecyd
- Część grupy rajdowej przed hotelem Masuria w Worlinach. fot. grecyd
- Mazurzy i Niemcy z Łęgut, Grazym i okolicy polegli w I wojnie światowej. fot. grecyd
Zobacz stronę wydarzenia na Facebooku
Relacja red. Macieja Schwarza z Telewizji Mazury ze spotkania poświęconego wspomnieniu dr Lehndroffa
Felieton Włodzimierza Kowalewskiego
Red. Michał Młotek, historyk z Iławy, zebrał fragmenty „Dziennika” dotyczące tego miasta
Życiorys dr Lehndorffa (w języku niemieckim)
Wspomnienie w 30. rocznicę zgonu (w j. niemieckim)
Blog Elżbiety Zdun opiekującej się grobem dziadków Lehdorffa w Januszewie